TRAVELS (and more) WITH CECILIA BRAINARD: The Journey by Cecilia Manguerra Brainard -- Weekend Reading in English and Bisaya

I am pleased to share a short story that I wrote that grew out of a minor character in my third novel, THE NEWSPAPER WIDOW. THE JOURNEY was first published in Bisaya or Cebuano in Katitikan: Literary Journal of the Philippine South on July 12, 2025. I am sharing the original English version and the Bisaya translation.

THE NEWSPAPER WIDOW is an acclaimed literary mystery set in Ubec Philippines in 1909. The novel has forthcoming translations in Arabic, Slovenian, Serbian, and Macedonian. For more information, click here https://ceciliabrainard.com/book/the-newspaper-widow/ .

~ Cecilia Manguerra Brainard

THE JOURNEY

THE JOURNEY was first published in Bisaya under the title ANG PAGLAKAW in Katitikan: Literary Journal of the Philippine South

Let us start here.

Imagine this: winds howling and toppling over trees, knocking off roof tiles; rain so thick you couldn’t see beyond your arm; water oozing into windows and doors; and she looking out her window and weighing what to do. Was she in a home, a hospital, a small room somewhere? What excuse did she give to explain why she was taking her newborn baby out? Or was she all by herself, with no one, so she could bundle me up, hug me close to her chest, throw covering over us, and step out into the darkness broken only by flashes of lighting in the sky. How far did she walk before she made it to the gate? And past the gate, she walked down the slippery road to the wall where the turning cradle was. Did she talk to me, say goodbye to me before she lay me there? Did she weep when she turned the wheel, listened to the metallic creaking that went on for an eternity until it stopped? She rang the bell, heard it echo within the walls of the Casa San Jose, listened for some movement behind the walls to indicate someone was there to receive me. Did she imagine the wet nurse wiping sleep from her eyes as she shuffled over to the turning cradle? How many heart beats passed before she turned and made her way back out, through the rain, darkness, and dangers that only Manila typhoons bring.

I’m talking about my mother.

Your mother must have been desperate to give up a beautiful baby like you, people at the orphanage said.

I was soaked and limp like a small dead animal. All but the wet nurse had written me off as dead. But nurse removed my wet blanket and clothes, dried me off, wrapped me in a warm blanket, and she held me close to her breasts for more warmth and so I could smell her milk. She said it took a long time before I rooted for her breast and suckled.

I’m thinking about that Beginning, because I feel the urge to start another Beginning. Or perhaps I feel the great need to do an Ending. Two sides of the same coin.

Tonight, there is no typhoon. And I am not in Manila, but in Ubec. The night sky is clear, with a mild December chill. If you ask the people rushing out of church, they would say it’s pleasant, though chilly. They are dressed in their best clothes, the women wrapped in richly embroidered shawls as they hurry homes for their Noche Buena meals.

I have no food prepared and Jose is not with me. He left the church earlier, mumbling he’d see me at home. But when I arrive, the house is in total darkness and I’m alone. I light an oil lamp, deposit my things in the bedroom, and I make my way to the living room where a piece of paper flutters on the dining table. It’s from his mother, saying we should be at their house before noon. I return the note where I found it, then settle on a chair by the window where I can watch the passersby. Maybe I’ll see Jose when he comes home. This is the first time he’s left the house ever since the boy died. Despite what happened, despite this purgatory, despite this fungus of hatred that grew around us, I love him. He will always be the handsome young man who rescued me from the orphanage, the Casa San Jose. How strange that I should have come from a place with that name and I married a man named Jose. Places of refuge. At least for a while.

Jose and I are different. He can continue wallowing in misery … four months now … and his sorrow remains as fresh as the moment he saw the child sprawled out on the seashore. Jose will not release his sorrow, nor release the child. I am not saying that it has been easy for me to deal with my son’s death. What parent could? It was scorching hell to search for him in the convent, in the gardens, and then finally be told his body was found on the seashore. My mind could not stop: what happened? What happened? He was right beside me, and I was adding and subtracting, balancing the accounts … and I lost track of time, until the sun outside sank and the room grew dark and I could barely read the numbers, and I thought, I need some light here. And I turned, and Danilo was gone. The panic, the alarm, the horrible finding, the nightmarish days. It took every bit of energy to go through the wake, funeral, days of prayers … the condescending consolations, the cold accusing eyes, the eternity of silence and darkness. I cut off my hair – that long thick hair that Jose loved—cut it off so I’m left with a boy’s cut—cut if all off.

I finally told him, it’s time to join the world. It was Christmas Eve, a time for joy. At the Casa that was the happy time for us. For weeks we prepared for Christmas Eve. We rehearsed our Christmas play and singing. The kitchen bustled with baking and cooking and polishing of silverware. The seamstress adjusted the clothes given to us—hand-me-downs, but made of fine material. The leather shoes—more hand-me-downs—were sent to the shoemaker for resoling and cleaning so they shone like the boots of the rich girls we saw at the Cathedral or at the park. We helped decorate the chapel, dining room, doors and hallways with flowers, ribbons, and ferns. On the morning of Christmas Eve, we bathed and washed our hair. We even had tortoise combs for our hair. And later, we lined up near the doorway to greet our visitors, mostly patrons who made generous donations to the orphanage. Such pretty girls, they would say as they looked as over. And later, there were boxes of gifts for us, dolls and toys. And we were allowed to eat all sorts of sweets, some from Spain. We were happy.

And so this Christmas Eve, I wanted to walk away from our grief and be happy. I wanted some of that joy from my childhood. “We must go to Church,” I insisted.

He glared at me. You are heartless, his eyes said. His resentment has been growing by the day until it’s at fever pitch when I opened my armoire to search for my black skirt and top. Black -- yes, yes, he would think I will look like a bat, but I had to get out of the coffin we had created. I was suffocating; I felt just as dead as Danilo, the poor child, my son.

Jose and his mother have always thought I was an uncaring mother and wife, that I’m selfish. I have seen Jose and his mother exchange glances when they found something new at home—lace curtains or silver candelabra. Jose used to smile and cast his eyes downward, embarrassed. His mother’s contempt was etched in her expression.

So now, after the dreadful Mass, after wading through the crowd, trying to maintain my dignity, avoiding the sharp eyes and wagging tongues, I sit and wait for him so we can talk, smooth things over. Because buried under all that grief and confusion and anger, I knew he loved me still.

Time passed, he arrived very late. We talked, he started about my love for fine things—greed, he called it—he blamed me for the boy’s dead. He became aggressive, followed by sad coupling, on the floor, like a couple of dogs. It was the undertone of violence that frightened me, and I knew that I had to get out.

So now, while he sleeps beside me, I push away that ugliness and listen to a huge rat scurrying on the ceiling. It’s directly above our bed. People talk of giant rats killing cats and bringing them to their nests. Blood and entrails weaving a crooked line on the wood deck. Right above me. I wonder if blood will drip down to our bed.

The streetlamp casts wavering light on the ceiling above; I feel as if I’m underwater. The weight of his arm on my chest pins me down to the bed. I cannot breath; I feel I’m drowning, like the boy—but I cannot think of him now, not now, not now, because now I must think clearly.

What it is, is that I feel I will die. If I stay here, I will die. Since the boy died, I have been withering and I will die here in this house that has turned into a coffin.

His arm is limp, but I don’t dare lift it. It feels like hours before the church bells toll four o’clock and he rolls over to face the wall, away from me. His arm is miraculously gone. I am able to breathe. The air is stale. It smells of sweat and sex. He snores and I can hear his breathing, feel the bed rise and fall.

Not too long before Jose appeared at the Casa, Mother Teresa had tried to marry me off to a fifty-five year old widower with six children. A charmless old man searching for a fulltime nursemaid for his children. When I refused to marry him, Mother Teresa scolded me, “Most girls your age are gone, married. What will happen to you if you do not find a husband? You will have to leave the orphanage, you understand, when you turn eighteen.”

Even though Jose did not know it, Mother Teresa and I knew he was my savior. He would save me from being thrown out into the streets of Manila to work as a seamstress or embroiderer or to work in an office as a bookkeeper because I was clever with numbers.

Jose brought me from Manila to Ubec on the Compania Maritima. The three-day journey on that boat carried me far from the Sisters of Charity and the girls whom I grew up with. He and I got along, and in our small cabin while the waves crashed against the sides of the boat, we loved each other. I enjoyed his body, as he enjoyed mine, and even last night when he took me by force, my body still remembered that pleasure of being one with him. But another part of me, the part that hated him, knew what I had to do.

I sit up, and hold my breath, feeling like a feather. I wait to see if he will wake up. But he remains still. I glance around the room that is lit only by the outdoor lamp, a slash of light near the windows. There my clothes, shoes, and stockings are, near the armoire. There, my purse, my jewelry box on the dresser. I will need the money hidden in a secret compartment of the dresser.

I must leave. I must go, even if I have to leave all my possessions, even if I don’t know where to go, I must leave. Now.

I barely feel the floor when I slip off the bed. I am like a ghost. I find my shoes, gather clothes, my purse with money, my jewelry box. The bedroom door is ajar; I push it open, and leave the bedroom. I close the door behind me. The clicking sound of the latch makes him stir, makes me want to die, but he continues sleeping.

I lean against the wall, take a couple of deep breaths to clear my mind. I listen for any sound from the bedroom. Nothing but, but his rhythmic breathing. I open the hallway closet and grope around for my travel bag. I make my way to the laundry room where I slip on my clothes and shoes. I grab some food, some silver and gold coins and jewelry. I pin the bundle with valuables unto my chemise, near my bosom. I cover this with my blouse and panuelo. Near the front door, I feel the urge to look back, to take in the sight of the rooms, where we have lived for eight years … our things, my things … I slaved for them, I want to see them before I leave … then memories of the boy in the rooms, in this house swirl in my mind, and I know I can’t look back.

I open the door, catch the scent of sweet jasmine … and I leave.

***

ANG PAGLAKAW

By Cecilia Manguerra Brainard

translated into Bisaya by Wilfrida Cabusas

Published in Katitikan: Literary Journal of the Philippine South, July 12, 2025

Sugdan nato dinhi.

Ihanduraw kini: mga hanging miagungoy ug mipukan sa mga kahoy, mipukling sa mga atop; uwan nga pwerting bagaa halos dili nimo makita imong mga bukton; tubig nga milapaw sa mga bintana ug mga pultahan; ug siya midungaw sa iyang bintana ug nagbana-bana unsa’y iyang buhaton. Anaa ba siya sa usa ka balay, ospital, o usa ka lawak sa di pihong dapit? O nag-inusara ba siya, walay kauban, aron iya kong puston, gakson duol sa iyang dughan, ang bukot nga mitakob kanamo, ug migawas ngadto sa kangitngit nga matipak lamang sa mga kiblat sa kidlat sa langit? Unsa kalayo ang iyang nalakaw bag-o siya naabot sa ganghaan? Gawas sa ganghaan, iyang gibaktas ang dangog nga dalan kon asa ang duyan sa bata (pina-ikot nga duyan). Iyaha ba kong gi-istoryahan, nanamilit bag-o ko niya gibiyaan didto? Mihilak ba siya bag-o niya gikambiyo ang sakyanan, naminaw ba siya sa metalikong kasaba nga mipadayon sa kahangturan hangtod kini mihunong? Iyang gitimbre ang batingting, nadunggan ang alingawngaw sa mga bungbong sa Casa San Jose, nagpaminaw sa mga kasaba tadlas sa mga bungbong nga nagpaila nga aduna’y modawat kanako. Iyaha bang nahanduraw ang nabasa nga nagpasuso nga nars nga mitrapo sa iyang kaduka padulong sa duyan-duyan? Pila ka mga pulso sa dughan ang milabay bag-o siya mitalikod ug mibiya, tadlas sa uwan, kangitngit, ug mga katalagman, nga dinala ra gayod sa mga bagyo sa Maynila.

Naghisgot ko sa akong inahan.

Siguro imohang inahan desperado gyod nga biyaan ang matahom nga bata pareha nimo, ang mga tawo sa balay ampunan misibya.

Nahumol ko ug nagtakiang sama sa usa ka gamay nga patay’ng mananap. Ang igong nasuwat sa nars kay patay na daw ko. Apan gitangtang niya akong basa nga bukot ug mga saplot, gipauga ko, ug gibukot sa init nga habol, ug iya kong gipaduol sa iyang dughan aron mas mahatagan kog kainit, aron akong matimaho iyang gatas. Ingon siya nga taud-taod pod bag-o nako natultolan ang atngal sa iyang suso ug mitutoy.

Naghunahuna ko sa kaniadto nga Sinugdanan, kay aduna koy kadasig nga magsugod og laing Sinugdanan.O basin aduna koy panginahanglan nga maghimo og Katapusan. Duha ka nawong sa usa ka sensiyo.

Wala’y bagyo karong gabii. Ug wala pod ko sa Maynila, apan sa Ubec. Dayag ang langit sa gabii, nga adunay kabugnaw sa Disyembre. Kon mangotana ka sa mga tawo nga gakalandrakas og gawas sa simbahan, mosaysay sila nga hamugaway bisag tugnaw. Binistihan sila sa ilang pinakamaanyag nga mga sinina, mga babaye nga giputos sa ilang bantugan nga binordahang panyolon samtang gadali silang mipauli alang sa ilang Noche Buena.

Wala koy naandam nga pagkaon, ug wala pod si Jose sa akong kiliran. Miuna og sibat sa simbahan si Jose, miyamyam nga makigkita nako sa balay. Apan pag-abot nako sa balay, ngitngit ang palibot, ug ako nag-inusara. Gipasiga nako ang lampara, gibotang akong mga gamit sa kwarto, ug mipadulong sa sala nga adunay nagkatag nga mga papel sa talad. Gikan kadto sa iyang inahan, nag-ingon nga kinahanglang maabot mi sa ilaha sa dili pa mag-udto. Akong gibalik ang nota kon asa ko ni nakit-an, ug milingkod ko sa lingkoran duol sa bintana kon diin maaninaw ang mga mangagi. Basin akong mabantayan si Jose kon mauli na siya. Mao kini ang unang higayon nga mibiya siya sa balay sukad namatay ang batang lalaki. Bisan pa sa nahitabo, bisan pa niining purgatoryo, bisan pa niining kagaw sa kasilag nga nagtubo tali namong duha, gihigugma gihapon nako siya. Magpabilin siya nga kadtong ambongan nga lalake nga miluwas nako sa balay ampunan, ang Casa San Jose. Unsa naman lang kahibudnganan nga gikan ko sa lugar nga adunay ingon ana nga ngalan, ug akong napakaslan kay nag-ngalan pod og Jose. Mga lugar nga dalangpanan. Bisan sa makadiyot lang.

Ako ug si Jose kay lahi gyod. Makapadayon siya nga mag-antos sa kaguol… upat na ka bulan…ug ang iyang kasakit kay pareho ka presko sa kaniadtong adlaw nga nakit-an niya ang bata nga naghay-ad na sa baybayon. Wala gyod gibuhian ni Jose iyang kasakit, ni ang bata wala niya gibuhian. Wala pod ko mag-ingon nga dali kanako ang pagsugakod sa kamatayon sa akong anak. Unsa’y mahimo sa usa ka ginikanan? Daw naglingiting nga impiyerno ang pagpangita kaniya, gikan sa kumbento, sa mga hardin, ug sa kataposan, mahibaw-an nga nakit-an ang iyang patay’ng lawas sa baybayon. Dili ko makapugong sa paghuna-huna: Unsa’y nahitabo? Unsa’y nahitabo? Anaa ra man to siya sa akong kilid, ug ako nagdugang, nagkuha, nagbalanse sa mga kwenta… ug wala na nako mabantayi ang oras, nga misawop na ang adlaw ug mingitngit na ang palibot ug halos dili na nako mabasa ang mga numero, ug nakahunahuna ko, nanginahanglan ko’g suga. Ug gipasiga nako ang suga, apan wala na si Danilo. Ang kakuyaw, ang kalisang, ang malukapong mga adlaw. Gikinahanglan nako ang tanang kusog aron malatas ang lamay, lubong, ug mga adlaw sa pag-ampo… ang mga mapahiubsanon kunohay nga mga pakonsuwelo, bugnaw nga mga mata sa pasangil, ang wala’y kataposang kahilom ug kangitngit. Akong gipaputlan akong buhok – ang itom ug taas nga buhok nga gimahal ni Jose – giputol aron aduna ko’y tupi sa usa ka batang lalake—Akong-giputol-ang-tanan.

Ako na gyod siyang gisultihan, panahon na nga mopaambit sa kalibotan. Bisperas sa pasko, panahon nga magsadya. Sa Casa, panahon kadto sa kalipay alang namong tanan. Sa pipila ka mga semana, nag-andam mi alang sa bisperas sa pasko. Nag-praktis mi sa among dula sa pasko ug pagkanta. Nasaba ang kusina sa mga panghudno, pagluto, ug pagpasinaw sa mga kubyertos. Gitarong sa mananahi ang mga sinina nga gihatag sa amoa – mga sinundan, apan gikan sa dekalidad nga materyales. Mga sapatos nga ginama sa anit – dungag nga mga sinundan – gipadala sa sapatero aron maresolda, ug malimpiyo ug aron masinaw kini sama sa mga sapatos sa datu nga mga batang babaye sa Cathedral ug sa parke. Mitabang mi og dekorar sa kapilya, sala, pultahan, ug mga eskinita og mga buwak, liston, ug fern. Sa buntag sa bisperas sa pasko, naligo mi, ug among gilimpiyohan among mga buhok. Aduna gani mi’y daw bao nga sudlay alang sa among mga buhok. Paghuman niana, aduna dayon mga karton sa regalo alang kanamo—mga monyika ug duwaan. Ug gitugtan pod mi nga mokaon og mga dulse, ang uban gikan sa Espanya. Malipayon mi.

Ug sa karong bisperas sa pasko, ganahan ko mobiya sa kasubo, ug magmalipayon. Nanginahanglan ko sa kaniadtong kalipay sa akong pagkabata. “Kinahanglan tang moadto sa simbahan,” miinsister ko.

Iya kong gitutokan. Wala kay kasingkasing, daw pamulong sa iyang mga mata. Iyang mga kasubo nagtubo matag adlaw hangtod nga sama na kini sa makapaso nga kainit sa dihang giablihan nako ang akong armaryo aron sa pagkuha sa akong itom nga sayal ug kamisol. Itom – tuod, tuod, makahunahuna gyod siya nga mura ko’g kuwaknit, apan kinahanglan mi’ng mobiya sa lungon nga among gimugna. Dili ko makaginhawa, daw patay ko sama ni Danilo, akong luoy nga bata, akong anak.

Si Jose ug ang iyang inahan magsige’g hunahuna nga wala ko’y pagpakabana nga inahan ug asawa, ug daw akong kaugalingon ra akong gihunahuna. Makita nako nga magtinan-away silang Jose ug iyang inahan kon adunay bag-o sa balay—delaso nga mga kurtina, ug pilak nga kandelabra. Kaniadto, mopahiyom lamang si Jose, daw nauwaw. Ang pagtamay sa iyang inahan daw nakulit sa iyang ekspresiyon.

Karon, pagkahuman sa makakulba nga misa, human sa pagsiksik sa tapok, pagpaningkamot sa pagdapig sa akong dignidad, paglikay sa hait nga mga mata ug mapanamastamas nga mga dila, milingkod ko sa paghuwat kaniya aron magtabi mi, mahilot ang tanan. Kay ilawom sa tanang kasubo, kalibog, ug kasuko, kahibalo ko nga gihigugma gihapon ko niya.

Milabay ang mga oras, ug dugay siya’ng naabot. Nagtabi mi, iyang gisugdan og sibya nga ganahan daw ko sa maanindot nga mga botang—kahakog—matud pa niya—iya kong gibasol sa kamatayon sa bata. Mi-agresibo siya, ug gisundan sa masulob-ong pakighilawas, sa salog, sama sa duha ka iro sa eskinita. Ang bahid sa kabangis ang nakapahadlok kanako, ug nasayod ko nga kinahanglan kong mobiya.

Karon, samtang nahinanok siya tapad kanako, akong giwakli ang kamaot ug naminaw sa dakong ilaga nga nagkanaas sa kisame. Ibabaw gayod sa among higdaanan. Nagstorya ang mga tawo sa mga dagkong ilaga nga mopatay og mga iring ug dalhon nila kini sa ilang mga lungga. Dugo ug mga inagian kay naghabi og kurkobadong linya sa kahoy nga tungtonganan. Sa akong ibabaw mismo. Nakahuna-huna ko kon motulo ba ang dugo ngadto sa among higdaanan.

Ang suga sa poste mipadayag og lubay-lubay nga kahayag sa ibabaw sa kisame; daw naa ko’s ilawom sa tubig. Ang gibug-aton sa iyang bukton sa akong dughan daw miduso kanako sa higdaanan. Dili ko makaginhawa; mura ko’g malumos, sama sa bata – apan dili ko angayang maghuna-huna niya karon, dili karon, dili karon, kay karon kinahanglan ko’ng maghuna-huna’g tarong.

Kon unsa man kadto, mura kog mamatay. Kon magpabilin ko dinhi, mamatay gyod ko. Sukad namatay ang bata, hagbay nako’ng nalawos, ug mamatay ko dinhing balaya nga nahimo nang lungon.

Naluay iyang bukton, apan wala ko’y plano nga alsahon kini. Daw pipila pa ka oras bag-o pa mag-alas kuwatro.ug milingiw siya paingon sa bungbong, palayo kanako. Milagro og nawala na iyang kamot. Makaginhawa na gyod ko. Dili presko ang hangin. Nanimaho kining singot og pagpanghilawas. Mihagok siya, ug akong madunggan iyang pagginhawa, mabati ang pagsaka’g ubos sa higdaanan.

Dili pa tantong dugay nga miabot si Jose sa Casa, gisulayan ni Mother Teresa nga ibuyo ko sa usa ka biyudo nga singkwenta’y singko anyos nga adunay unom ka anak. Wala’y katahom nga tiguwang nga nangita og full-time nga katabang sa iyang mga anak. Sa dihang misupak ko, gikasab-an ko ni Mother Teresa, “Kasagaran sa mga babaye nga imong ka-edad kay wala na dinhi, kasado na. Unsa na lang ang mahitabo nimo kon dili ka makapangita’g bana? Kinahanglan ka’ng mobiya sa balay ampunan, kasabot ka, kon motungtong naka’g dise-otso anyos.”

Bisan pa og wala kahibalo si Jose niini, ako ug si Mother Teresa nahibalo nga siya akong manluluwas. Iya kong naluwas nga mapunta sa mga kadalanan sa Maynila aron manahi, magborda, ug mahimong tagkuwenta kay maayo man ko’g numero.

Gidala ko ni Jose gikan sa Maynila ngadto sa Ubec sa Compania Maritima. Ang tulo ka adlaw nga biyahe sakay sa bangka, mipalayo kanako sa Sisters of Charity ug sa mga batang babaye nga akong nakadak-an. Ako ug si Jose nagkasinabot, ug sa among gamay’ng kabin, samtang ang mga balod mibangga sa isig kilid sa among bangka, naghinigugmaay mi. Natagbaw ko sa iyang lawas samtang natagbaw siya sa akoa, ug bisan pa sa nahitabo kagabii nga iya kong gipugos, akong lawas nakahinumdom gihapon sa kalipay nga mahiusa ko kaniya. Apan ang laing bahin sa akong kaugalingon, kadtong parte nga nagdumot kaniya, nasayod unsa’y angayan nakong buhaton.

Milingkod ko, ug mipugong sa akong ginhawa, daw sama sa usa ka balahibo. Naghuwat ko nga momata siya. Apan nagpabilin siyang nahinanok. Misiplat ko sa palibot sa lawak nga ang suga lang sa gawas ang nagsiga, nagbilin og usa ka guhit sa kahayag duol sa bintana. Dinha, akong mga sinina, sapatos, ug stockings, duol sa armaryo. Dinha, akong pitaka, sudlanan sa mga alahas nga anaa sa akong tokador. Kinahanglan nako’ng matago ang kuwarta sa sekretong kumpartamento sa tokador.

Kinahanglan kong mobiya. Kinahanglan kong molakaw, bisan pa og mabiyaan nako akong mga kabtangan, ug bisan pa og wala ko’y padulngan, kinahanglan kong mobiya. Karon dayon.

Halos dili nako mabati ang salog sa dihang minaog ko sa higdaanan. Mura ko’g usa ka ungo. Gipangita nako akong mga sapatos, gihipos akong mga sinina, kuwarta, mga alahas. Nakang-a ang pultahan, ako kining giablihan, ug mibiya sa kuwarto. Akong gisirad-an ang pultahan. Ang tagiktik sa trangka mipa-irog kaniya, ug unta mamatay na lang ko, apan nagpadayon siya’g katulog.

Midap-ig ko sa bungbong, miginhawa’g lawom aron mahawan akong hunahuna. Gipamati nako ang mata’g tingog sa lawak. Wala, puwera sa iyang ritmohanong gininhawaan. Akong giablihan ang aparador sa hawanan ug gihinol akong travel bag. Mipadulong ko sa lawak panglaba kon diin ko nagsul-ob sa akong sinina ug sapatos. Gisulod nako ang pipila pa ka sinina ug pagkaon sa bag. Nakit-an nako akong panyo ug giputos ang mga labing bililhon nakong mga botang niini. Gitupok nako ang bugkos sa akong kamiseta, duol sa akong dughan. Duol sa pultahan sa atubangan, nabati nako ang buot nga molingi, aron matan-aw pag-usab ang mga kuwarto diin kami nagpuyo sulod sa walo ka tuig… among mga botang… akong mga botang… nagpakaulipon ko nila, ganahan ko makita sila bag-o ko mobiya… ang mga panumdoman sa batang lalake sa mga lawak, niining balaya mituyok-tuyok sa akong hunahuna, ug nasayod ko nga dili nako makalingi pagbalik.

Giablihan nako ang pultahan, nasimhotan ang humot sa hasmin…ug mibiya.

~end~

BIO AUTHOR:

Cecilia Manguerra Brainard shares a story that grew out of a minor character in her third novel, The Newspaper Widow.

Born and raised in Cebu, Cecilia Manguerra Brainard is the author and editor of over 22 books. Her recent books include: Growing Up Filipino 3: New Stories for Young Adults (USTph 2022), Selected Short Stories by Cecilia Manguerra Brainard (USTph 2021), When the Rainbow Goddess Wept (USTph 2019), The Newspaper Widow (novel, USTPh 2017), and Magdalena (novel, USTph 2016).

Her recent awards and recognition include a National Book Development Board Travel Grant to the Frankfurt Book Fair 2024; the 40^th National Book Award and the Cirilo F. Bautista Prize in 2023 for her Selected Short Stories. This book was also finalist of the Gintong Aklat Award . The book she edited, Growing Up Filipino 3 was finalist for the 41th National Book Award in 2024. Brainard has been recognized by universities, libraries, and other institutions for her lectures and for books which she donated. These include the Philippine Embassies in Washington D.C and Jeddah, University of the Philippine Cebu, the Cebuano Studies Center, and more.

Brainard’s past recognitions include also received a Top Hat Award from the Philippine Business Improvement and Development of San Diego, California in 2015; the prestigious Outstanding Individual Award from her birthplace of Cebu in 1998, and Amazing Achiever’s Award from her alma mater Maryknoll College in 2003, several travel grants from the US Embassy (1995, 1997, 1998), a California Arts Council Fellowship (1990), a Brody Arts Fund Fellowship (1991), among others.

She has taught at UCLA, USC, the California State Summer School for the Arts, the Writers’ Program at UCLA Extension and she continues to lecture and perform in literary arts venues and universities. She has served as Executive Board member and Officer of PEN, PAAWWW (Pacific Asian American Women Writers West), Arts & Letters at the Cal State University LA, PAWWA (Philippine American Woman Writers and Artists), and PALH (Philippine American Literary House).

Her official website is https://ceciliabrainard.com.

***

BIO TRANSLATOR

Wilfreda Cabusas grew up in Talisay City, Cebu. She primarily writes poetry, some fiction, and essays in her native language, Bisaya. She also translates from English to Binisaya. She was part of the Inday-Inday anthology and the first volume of Libulan: Binisayang Antolohiya sa Katitikang Queer. Most of her works appear in the literary magazine Bisaya Magasin. In 2017, she was recognized as the Most Promising Young Writer by the same publication, and she received the same award from Bathalad-Sugbo that year. She was a poetry fellow at the 13th Lamiraw Creative Writing Workshop, Bathalad-Sugbo’s 1st Kagis Creative Writers Workshop, and the 57th Silliman University National Writers Workshop. She’s also a member of Hablon, a group of young writers in Cebu. Currently, she lives and teaches in Hawaii as a middle school English Language Arts teacher while advocating movement through running and hiking.

READ ALSO:

Love Stories Series